سه واکنش: آها، ها ها و آه
شايد از اين سه کلمه خنده تان گرفته باشد. ولی اين سه اصطلاح وارد فرهنگ خلاقيت شده است.
وقتی يک ايده علمی به ذهنتان خطور می کند، وقتی يک کشف جديد می کنيد، لحظه "آها" اتفاق می افتد، يعنی يک "آها" می گوييد مثل اورکا مشهوری که ارشميدس در هنگام کشف راه پيدا کردن تقلبی بودن تاج پادشاه گفت.
فرآيند ديگری وجود دارد به نام "ها ها" اين کلمه ای است که در انتهای يک لطيفه با نمک می گوييد. دانشمندانی مانند ادوارد دبونو معتقدند که فرآيند خلاقيت بسيار مشابه فرآيند لطيفه است. به اين خاطر که در خلاقيت از مسير تفکر عادی زندگی خارج می شويم. اين آقای دبونو اصطلاحی ساخته به اسم تفکر جانبی که وارد ديکشنری آکسفورد شده. (اين برای خودش افتخاری به حساب می آيد.)
او می گويد که تفکر جانبی نوعی تفکر است که به جوانب توجه می کند جای اين که به خط مستقيم فکر کند. مثال او چنين است. او می گويد اگر 11 تکه لباس داشته باشيد و بخواهيد تمام امکانات ممکن ترکيب آنها را امتحان کنيد نزديک 3 ميليون حالت ممکن وجود دارد و بايد 80 سال وقت بگذاريد. به همين خاطر ما از تفکر مستقيم استفاده می کنيم، به اين معنی که با اصول خاصی به ترکيب مورد نظر می رسيم. با وجودی که اين نوع تفکر برای زندگی سريع مناسب است اما مخالف خلاقيت است. در خلاقيت بايد به حالتهای جنبی و محتمل فکر کنيم. خنده دار بود جوکها هم به اين علت است که با تفکر عمودی و منطقی ما متناقض هستند و هميشه در آخر لطيفه چرخشی داريم که به جای حرکت مستقيم چرخشی به جوانب به حساب می آيد. برای مثال به اين لطيفه دقت کنيد.
زنی شبی دير به خانه می آيد. شوهرش می پرسد کجا بودی و او می گويد با دوستانم بودم. مرد به ده خانمی که دوست همسرش بوده اند زنگ می زند و همگی می گويند او پيش ما نبوده است.
هفته بعد مرد دير به خانه می آيد و در پاسخ همسرش می گويد خانه دوستم بودم. زن به ده مردی که دوست شوهرش بودند زنگ می زند . هشت نفر از آنها می گويند بله او در خانه ما بوده است، دو نفر می گويند هنوز هم اينجاست.
اگر دقت کنيد مسير حرکت لطيفه تا جائی که سياه نوشته شده ، مسير مستقيم است ولی جمله قرمز خلاف مسير عادی است. حرکتی جانبی است. اينجاست که "ها ها" اتفاق می افتد.
اما "آه" چيست؟ عکس العمل "آه" در کارهای هنری اتفاق می افتد. "آه" کلمه ای است که وقتی کار هنری جديدی به ذهنتان بيايد به زبان می آوريد. (حالا اگر تو فارسی چيز ديگری بگوييم تقصير من نيست، ينگه دنيائيها اين طوری می گويند.)
شايد از اين سه کلمه خنده تان گرفته باشد. ولی اين سه اصطلاح وارد فرهنگ خلاقيت شده است.
وقتی يک ايده علمی به ذهنتان خطور می کند، وقتی يک کشف جديد می کنيد، لحظه "آها" اتفاق می افتد، يعنی يک "آها" می گوييد مثل اورکا مشهوری که ارشميدس در هنگام کشف راه پيدا کردن تقلبی بودن تاج پادشاه گفت.
فرآيند ديگری وجود دارد به نام "ها ها" اين کلمه ای است که در انتهای يک لطيفه با نمک می گوييد. دانشمندانی مانند ادوارد دبونو معتقدند که فرآيند خلاقيت بسيار مشابه فرآيند لطيفه است. به اين خاطر که در خلاقيت از مسير تفکر عادی زندگی خارج می شويم. اين آقای دبونو اصطلاحی ساخته به اسم تفکر جانبی که وارد ديکشنری آکسفورد شده. (اين برای خودش افتخاری به حساب می آيد.)
او می گويد که تفکر جانبی نوعی تفکر است که به جوانب توجه می کند جای اين که به خط مستقيم فکر کند. مثال او چنين است. او می گويد اگر 11 تکه لباس داشته باشيد و بخواهيد تمام امکانات ممکن ترکيب آنها را امتحان کنيد نزديک 3 ميليون حالت ممکن وجود دارد و بايد 80 سال وقت بگذاريد. به همين خاطر ما از تفکر مستقيم استفاده می کنيم، به اين معنی که با اصول خاصی به ترکيب مورد نظر می رسيم. با وجودی که اين نوع تفکر برای زندگی سريع مناسب است اما مخالف خلاقيت است. در خلاقيت بايد به حالتهای جنبی و محتمل فکر کنيم. خنده دار بود جوکها هم به اين علت است که با تفکر عمودی و منطقی ما متناقض هستند و هميشه در آخر لطيفه چرخشی داريم که به جای حرکت مستقيم چرخشی به جوانب به حساب می آيد. برای مثال به اين لطيفه دقت کنيد.
زنی شبی دير به خانه می آيد. شوهرش می پرسد کجا بودی و او می گويد با دوستانم بودم. مرد به ده خانمی که دوست همسرش بوده اند زنگ می زند و همگی می گويند او پيش ما نبوده است.
هفته بعد مرد دير به خانه می آيد و در پاسخ همسرش می گويد خانه دوستم بودم. زن به ده مردی که دوست شوهرش بودند زنگ می زند . هشت نفر از آنها می گويند بله او در خانه ما بوده است، دو نفر می گويند هنوز هم اينجاست.
اگر دقت کنيد مسير حرکت لطيفه تا جائی که سياه نوشته شده ، مسير مستقيم است ولی جمله قرمز خلاف مسير عادی است. حرکتی جانبی است. اينجاست که "ها ها" اتفاق می افتد.
اما "آه" چيست؟ عکس العمل "آه" در کارهای هنری اتفاق می افتد. "آه" کلمه ای است که وقتی کار هنری جديدی به ذهنتان بيايد به زبان می آوريد. (حالا اگر تو فارسی چيز ديگری بگوييم تقصير من نيست، ينگه دنيائيها اين طوری می گويند.)
عکس اين صفحه من و پسرم هستيم، در انتظار يک لحظه "آها" يا "آه"
1 comment:
وبلاگ خوبی دارید. نمی دانم چرا دیگر به روزش نمی کنید. من به تازگی با وبلاگ شما آشنا شدم. یکی از مشغله های من همین تفکر جانبی دوبونو است. خوشحال می شوم به وبلاگ من هم سر بزنید. البته وبلاگ من عمومی تره.
با آرزوی توفیق شما و ادامه مقالات
Post a Comment